Podcast: Code naar succes. Productiehuis met Koos Veefkind

Koos: Bij de politie gaat alles over IT. Er gaat geen proces meer zonder een goede informatievoorziening en een goede ondersteuning ervan. Daarom is het doen van IT binnen de politieorganisaties ongelooflijk veelzijdig en heel… Gewoon heel interessant.
Robin: Welkom bij ‘de Code naar Succes’ een podcast serie van de Rijksacademie voor digitalisering van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ik ben Robin Rotman en in deze serie duik ik in de interessantste ICT-projecten van de overheid. Wat kunnen we daar nou van leren met z’n allen?

Koos: In Productiehuis brengen we eigenlijk de blauwe collega's, dus dat zijn de collega's die echt op straat staan, die brengen we samen met de IT’ers en daar maken we gewoon samen de toepassingen. Wat je daarmee bereikt is dat de toepassing die je maakt, die sluit ook echt aan op wat die diender iedere dag op straat nodig heeft.

Robin: Vandaag neem ik een kijkje achter de schermen bij de politie. ICT, het mobieltje, de muis en het toetsenbord dat zijn misschien wel de dienstwapens van deze eeuw. Ik bespreek dat met Koos Veefkind. Hij is chief information officer bij de Nationale Politie. Wat leuk dat je er bent.
Koos: Dankjewel.
Robin: Bij tech en politie moet ik altijd denken aan een film Minority Report. Ken je die film met Tom Cruise?
Koos: Zeker.
Robin: Hij gaat boeven vangen voordat ze hun misdaad hebben begaan. Kunnen we straks aan de hand van data en slimme software en kunstmatige intelligentie in de toekomst daadwerkelijk criminelen pakken voordat ze de fout in zijn gegaan?
Koos: Ja ik denk dat dat niet zo ver zal gaan komen.
Robin: Niet?
Koos: Want we hebben natuurlijk ook privacy en dat soort zaken. En ik hoop niet dat we in zo'n maatschappij zullen gaan leven. Maar ik denk dat er een aantal elementen in zitten, die zeer goed van toepassing zijn en zeker rondom big data. Het doen van analyses op wat er in big data gebeurt en daarmee toch een vorm van, ja ik wil zeggen voorspellende waarde kunnen hebben, dat kan zeker. We zijn nu zelf ook bezig met experimenten zoals dat heet rondom ‘predictive policing’.
Robin: Predictive, maar dat is toch gewoon boeven vangen. Dat is het toch gewoon?
Koos: Nou ja feitelijk is dat het idee, maar dan wel op basis van gewoon algemene data die we natuurlijk hebben en data die we in ons systeem hebben. Dus dat zijn wel mogelijkheden die in de nabije toekomst zeker zullen gaan komen.

Robin: Wat is dat dan? Is dat misschien big data, je hebt misschien een heleboel informatie over een bepaalde wijk waar criminaliteit plaatsvindt en op basis van de statistieken kun je voorspellen in die wijk hebben we mankracht nodig de komende maand?
Koos: Nou laat ik een voorbeeld geven wat… Waar we nu ook echt naar aan het kijken zijn.
Dat is bijvoorbeeld in onze meldkamer. Als je nu naar de meldkamer kijkt, er komen telefoontjes binnen belletjes binnen en dan ga je op reageren. Dan ben je echt reactief bezig.
Je kunt ook je voorstellen dat je op basis van social media ziet aankomen dat er in een bepaalde wijk of in een bepaalde omgeving iets ontstaat of speelt. En dan zou je daar dus voorspellend al een auto naartoe kunnen sturen. Dat doe je dan nu misschien nog via de meldkamer, maar straks gaat het misschien wel helemaal geautomatiseerd. Dus daar kun je echt voorstellen dat dat soort mogelijkheden ook echt er gaan komen.
Robin: Dan moet ik ook denken aan camera's in de stad of drones die van alles zien en die van alles vastleggen, die kunnen misschien ook dingen zien gebeuren waarvan je automatisch kan zeggen: "Ga daar nou eens naartoe meteen", zoiets?
Koos: Je zou het je kunnen voorstellen. Nogmaals we moeten natuurlijk heel zorgvuldig zijn rondom privacy.

We kunnen niet zo ongeremd alles doen en alles aan elkaar koppelen, dus we zullen ook altijd wel, zoals het in ons vak zo mooi heet, doelbinding moet er zijn. Het moet wel proportioneel zijn en het moet passen binnen de opsporingstaken die je hebt. Je kunt niet ongebreideld dit doen, want we willen geen Big Brother-maatschappij zijn. Maar er zullen zeker van dat soort mogelijkheden komen en dat heeft gewoon te maken met de veiligheid in de wijken. Een van de dingen, dat is ook wel aardig iets waar we bijvoorbeeld naar hebben gekeken, is dat stel dat je nou in een onveilige wijk loopt voor je gevoel. Ja dan zou je misschien wel een app willen hebben waarbij je op een gegeven moment op een knop kan drukken als je je echt onveilig voelt. Nou dat zijn toch wel dingen die misschien heel laagdrempelig zijn, maar wel voor burgers en voor ons allemaal dus, toch misschien dat gevoel van onveiligheid zouden kunnen wegnemen.

Robin: Jij komt bij De Nederlandsche Bank vandaan bij het Centraal Bureau voor de Statistiek?
Koos: Ja, dat klopt.
Robin: Dus jij hebt niet echt van dat blauwe politie bloed door je aderen stromen?
Koos: Nee dat is niet zo, dat is zo. Maar aan de andere kant het is een vak wat je, denk ik, als je er één keer in zit dan grijpt het je wel, die organisatie. Want het gaat ergens over, het heeft een maatschappelijke relevantie. We hebben er iedere dag allemaal mee te maken. Je hoeft maar een krant open te slaan of het nieuws te zien en het gaat over de veiligheid van ons allemaal. Dat is één en aan de andere kant, ik ben een IT’er van origine, hoewel ik bestuurskunde heb gestudeerd, maar dat maakt niet uit. Ik heb wel IT altijd gedaan in mijn hele carrière en bij de politie gaat alles over IT.
Het is… Er gaat geen proces meer zonder een goede informatievoorziening en een goede ondersteuning ervan. En daarom is het doen van IT binnen de politieorganisaties ongelooflijk veelzijdig en gewoon heel interessant, omdat je nogmaals wat je doet gaat ook echt ergens.
Dat merk ik ook bij de mensen die voor ons werken, dus de collega's die zijn ook echt wel gedreven door vooral dat. Het zorgen voor veiligheid op straat en het zorgen voor die goede politie goed te faciliteren, die collega's op straat, goed te faciliteren met goede middelen.

Robin: Maar dat vind ik namelijk ook zo leuk dat jij er nou bent, want misschien wel meer dan bij andere organisaties binnen de overheid is het niet alleen, het gaat niet alleen om de werkplek, maar het gaat ook daadwerkelijk over boeven vangen.
Koos: Zo is het.
Robin: Het is echt is echt veel.

Koos: Het aardige is we zijn bezig om een IT-organisatie te bouwen, die in eerste instantie heel erg gericht was op je zou kunnen zeggen de administratieve IT en ook gewoon de techniek.
Robin: Roosters maken?
Koos: Dat is overigens wel… Onderschat niet hoe complex het is in een politie-organisatie. Dat is echt complex.
Robin: Het zijn een hoop mensen eigenlijk he?
Koos: Het zijn veel mensen. Je wilt ook die flexibiliteit in de organisatie hebben in de wijkteams. Dus ook kunnen roosteren. Maar wat je ziet is dat we in het verleden een IT- organisatie hadden waar met name de focus lag op echt de IT-techniek zou je kunnen zeggen. En we zijn de laatste jaren steeds meer bezig geweest om IT-bedrijven te bouwen wat veel meer, veel dichter tegen dat politievak aan zit. Omdat een aantal van die IT-voorzieningen die zijn gebouwd generiek en daar kun je eigenlijk wel de leveranciers voor vragen om het maar zo te zeggen. Maar wat ons bijzonder maakt is dat wij als IT’ers ook echt in dat politievak zitten. En dus de specifieke dingen doen die je nodig hebt om op te kunnen sporen of in een actie die we hebben of iets dergelijks ondersteuning te geven. Dat is natuurlijk… Dat maakt ons natuurlijk wel heel bijzonder als IT-organisatie.

Robin: Daar wil ik straks dieper op ingaan, want ik wil daar veel concrete voorbeelden over horen. Maar eerst… Dat noem je dan ‘het productiehuis.’ Het productiehuis? Dat klinkt niet echt spannend he? Productiehuis.

Koos: Het is een ongelooflijk spannend iets.
Robin: Maar wat is dat dan?
Koos: Wat wij eigenlijk gedaan hebben in de afgelopen jaren, we zagen dat wij systemen bouwden en dat wij eigenlijk, op het moment dat we iets hadden gerealiseerd, dan duurt het vaak nog wel maanden voordat dat echt bij de diender landde op zijn mobiele telefoon. Vroeger was het op zijn werkplek, want toen had hij nog niet eens een mobiele telefoon om daar gebruik van te maken.
We hebben eigenlijk gezegd: "Dat kan niet meer", want we hebben toch gewoon zoveel urgentie dingen: politieke prioriteiten, allerlei functionaliteiten die snel op straat moet worden gebracht om het maar zo te zeggen. Dat betekent ook dat je IT-organisatie daarop moet zijn ingespeeld. Het productiehuis is het antwoord daarop. En wat doen in het productiehuis?
In het productiehuis brengen we eigenlijk de blauwe collega's. Wij noemen dat blauw, dus dat zijn de collega's die echt op straat staan. Die brengen we samen met de IT’ers en daar maken we ook gewoon echt samen de toepassingen. Wat je daarmee bereikt is dat de toepassing die je maakt, die sluit ook echt aan op wat die diender iedere dag op straat nodig heeft. Het betekent heel simpel, de applicatie die we nu op straat uitrollen daar zitten als je hem ziet daar zitten hele grote knoppen op om het maar zo te zeggen. En waarom is dat?Omdat je ook op straat moet je ook soms met handschoenen aan of met... Het is niet allemaal heel fijn. Je kunt niet met hele kleine priegel knopjes werken, dus dat zijn dingen die die collega's zelf hebben aangegeven dat vinden wij prettig om zo te kunnen werken. De workflow, dus de manier waarop de dingen achter elkaar gaan. Dat is ook echt zo gemaakt, zoals het iedere dag op straat gebeurt.

Robin: Even voor mijn idee. Hoe werkt dat nou precies?
Koos: Het productiehuis. Hoe het productiehuis werkt?
Wat we eigenlijk doen is dat we kleine teams maken met een collega of acht tot tien. Daarin zitten verschillende competenties zoals we het zo mooi noemen, verschillende kennisgebieden. Dat zijn mensen die heel goed kunnen programmeren zou je kunnen zeggen. En mensen die heel goed het proces begrijpen wat we aan het automatiseren zijn en we laten die teams vaak leiden door, dat noemen we dan blauwe collega’s ik noemde het net al, de collega's die echt gewoon het werk zelf doen dagelijks.
Robin: Dus de technici en de agenten die gaan samen in gesprek?
Koos: Ja, die gaan samen in gesprek. Ze gaan samen in een team. En wat we dan eigenlijk doen is dat we in hele korte cycli, korte rondes zou je kunnen zeggen, kleine stukjes programmatuur maken. De gedachte is dat die kleine stukjes programmatuur op zichzelf eigenlijk zouden moeten kunnen werken en een eigen stukje functionaliteit zoals ze dat noemen bevatten. En dat is wat we eigenlijk doen in die teams dat doen we eigenlijk iedere keer achter elkaar door.
Zodat je heel korte cycli krijgt. Een korte twee, drie weken en dan lever je weer iets op. Dat test je en dat ga je gebruiken. Zodat het moment dat je iets bedenkt en het moment dat je het ook daadwerkelijk hebt, dat zit eigenlijk relatief kort op elkaar. Dat zit gewoon een aantal weken zit ertussen. Ik noem het net, in het verleden zat er soms een half jaar tussen, dus dan had je iets bedacht en dan had je het een half jaar later op je computer en misschien was de wereld al zo veranderd dat je eigenlijk dacht van: "Ja eigenlijk had ik het heel anders gewild of daar heb ik eigenlijk helemaal niks meer aan."
Dus door het heel kortcyclisch te maken. Heb je ook eigenlijk meteen een soort van zoals we noemen een feedback loop waarbij je meteen kunt zien van is nou wat ik heb bedacht precies wat ik wil? Werkt dat ook voor mij in de praktijk? Dat is wat we doen en dat doen we dan in z'n totaliteit met zo'n 80 tot 100 van dat soort teams, dus dat zijn 80 of 100 van de teams die dit doen.

Robin: 80 teams of 100 teams? Je hebt een organisatie waar 65.000 mensen werken, dus je wilt een heleboel. Je kan ook heel ambitieus daarin zijn, het zijn steeds de korte klappen, je wordt super wendbaar. Maar is dat niet heel lastig om dat ook daadwerkelijk te implementeren uiteindelijk?

Koos: Dat is ook in de afgelopen jaren een hele operatie geweest. We hadden vanuit het verleden al een aantal teams die zo werkten en wat we eigenlijk hebben gedaan is dat we die werkwijze die hebben we eigenlijk overgeplant op de rest van de organisatie. En we hebben eigenlijk… We hebben het verdeeld in verschillende aandachtsgebieden, want niet ieder gebied heeft dezelfde spullen nodig om het maar zo te zeggen, en heeft dezelfde type vraagstukken en daar hebben we die zogenaamde scrum teams in gemaakt en die doen dat werk dan in verschillende onderdelen.
Dat hebben we eigenlijk de afgelopen anderhalf jaar, twee jaar hebben we dat steeds beter werkend gekregen. Dat doe je bijvoorbeeld door coaching on site, dus gewoon een aantal coaches die ook echt helpen in die manier van werken. Want het is ook een andere manier van werken. Daar waar je misschien vroeger het beeld hebt van een programmeur die zat achter een beeldscherm, die zat maar een beetje met een koptelefoon op te kloppen. Gebeurt ook he. Maar het is ook wel heel veel in interactie met elkaar.
Veel het gesprek aangaan, even met elkaar challengen. Gaat dat nou goed? Dus het is toch een andere vorm. En dat betekent dat je ook mensen daarin moet stimuleren en helpen. Dat is één. Twee, je kunt het alleen maar doen als je wel een aantal principes met elkaar deelt. Want anders gaat iedereen het op zijn eigen manier doen. Ja, dan hebben we chaos gecreëerd, dus dat… Dat zijn best wel... Dat kost gewoon veel tijd. Dat is één en het tweede wat je ook nog moet doen, je moet ook zorgen dat je een aantal collega's die normaal gesproken op straat staan wel in die scrum team gaan meedraaien. Die moet je ook beschikbaar hebben, want die zijn ook niet naar zomaar.
Robin: Die moet je naar binnen halen ineens.
Koos: Want die hebben het hartstikke druk, want die hebben eigenlijk iets anders.
Ook dat is iets wat we in de afgelopen jaren ook hebben gedaan.
Robin: En dit blijft gewoon doorgaan neem ik aan?
Koos: Dit gaat gewoon door.
Robin: Dus volgende week en volgende maand en volgend half jaar blijven die teams doorgaan en steeds nieuwe ideeën.
Koos: Kijk en wat heel leuk is en dat doen we om de zoveel tijd. Dat noemen we bij ons dan een Big Room-sessie. Dat je om de zoveel tijd de resultaten van al die teams dan met elkaar deelt en dan zit dan ook gewoon, laten we zeggen, het management zit er dan bij die uiteindelijk die eindverantwoordelijkheid daarvoor hebben. Daar kan je ook echt die vraagstukken met elkaar delen. Dan kun je ook met elkaar afspraken maken, wat gaan we de komende periode weer doen?
En zo probeer je ook die cadans erin te houden dat er steeds weer nieuwe ontwikkelingen komen, maar dat die ontwikkelingen ook niet hobbyisme is, maar ook aansluit bij wat we met elkaar willen bereiken. Want je moet uitkijken dat je niet allemaal dingentjes aan het bouwen bent die vandaag heel interessant zijn maar morgen niet meer nodig zijn.

Robin: Dus je hebt een holster aan de ene kant met een pistool erin. En een holster aan de andere kant waar het andere dienstwapen in zit namelijk…
Koos: De mobiele telefoon.
Robin: Dat zakcomputertje of  de mobiele telefoon?
Koos: Ja zo is het.  
Robin: En we moeten daar eigenlijk bij wijze van spreken binnen 24 uur een nieuwe applicatie op kunnen prakken als de Kamer daarom vraagt of als de…
Koos: Nou dat is uiteindelijk wel wat je ambities is en of 24 uur nou reëel is laten we maar even… Op korte termijn wat je wilt is inderdaad, dat noemen we dan wendbaar. Je wilt eigenlijk zorgen dat je IT-toepassingen dat die ook echt heel goed aansluiten bij wat de collega op straat ook echt nodig heeft.
En op het moment dat die een verandering nodig heeft, dan moet je er ook voor zorgen dat die snel beschikbaar komt. Dat is wat we in het productiehuis bij elkaar brengen.
Robin: Dit heb je zelf bedacht toch dit productiehuis?
Koos: Nou ja laten zeggen de gedachte van het productiehuis, die komt voor een deel bij mij vandaan, maar uiteindelijk de implantatie is door 1000 collega's gedaan. Laten we even de eer echt aan iedereen, want we hebben dat eigenlijk uit de grond gestampt en daar was een soort van concept idee hoe we dat willen gaan doen en vervolgens is dat eigenlijk door een steeds grotere groep verder uitgewerkt en werkend gaan worden. Het aardige van die aanpak was dat we niet van tevoren al helemaal een soort van blauwdruk hadden getekend van zo moet het eruit zien.
Het was eigenlijk een aantal globale ideeën en die zijn vervolgens werkenderwijs uitgewerkt. Als je kijkt wat er nu staat dan is het toch best op een aantal punten nog iets anders geworden dan dat ik misschien twee jaar geleden of drie jaar geleden had bedacht.
Robin: Dit volgt op een periode van 2013 tot 2017 waarin de ICT-omgeving bij de politie al was aangepakt toch?
Koos: We hebben in het verleden best wel heel veel IT-problemen gehad. Dat is denk voor heel veel mensen wel bekend en we hebben eigenlijk sinds 2012, 2013 zijn we heel structureel bezig geweest om de techniek gewoon werkend goed te krijgen dat je overal in het land, wat je eigenlijk nu niet kunt voorstellen, maar overal in het land gewoon netjes gebruik kunt maken van dezelfde omgeving en dat het er allemaal is. Dat is er allemaal en is stabiel. Daar hebben we ook geen grote verstoringen meer op.
Robin: Dus dat viel ook samen met de vorming van een nationale politie?
Koos: Juist dat viel samen met de vorming van de nationale politie, in die lijn deden we dat ook. En wat we eigenlijk in de afgelopen jaren hebben gedaan is op die stabiele omgeving ook toepassingen en applicaties bouwen die ook gewoon dat politie proces steeds beter gaan ondersteunen. En dat is nooit klaar, want er ligt nog een lijst met honderden ambities dus er moet nog ongelooflijk veel gebeuren.
Robin: Maar vertel, wat is dat, noem eens wat dingen?
Koos: Kijk als je kijkt naar je noemde net al big data is een heel belangrijke omgeving waar we veel moeten doen. Kijk eens naar bijvoorbeeld de hele keten. We hebben nog heel veel papier in de keten en dat moet er echt uit. Het moet allemaal geautomatiseerd. Keten dan heb je het dus over politie Openbaar Ministerie de rechtbanken, dus zorgen dat het goed door die keten heen gaat.
Robin: Oh, dus het is veel breder dan alleen dat…
Koos: Het is veel breder. Het is heel simpel, dus op het moment dat jij natuurlijk laten we zeggen processtukken hebt. Ja dan wil je wel dat die ook straks bij het Openbaar Ministerie zijn. Dat die uiteindelijk ook in de rechtbank landen en dat kun je het ook allemaal prachtig mooi automatiseren. Dat zijn dingen die we doen. Ander voorbeeld waar we nu heel druk mee bezig zijn is multimedia, dus dat is eigenlijk filmpjes en beeld en beluid materiaal om het even zo te zeggen. Wij krijgen dat nu allemaal nog aangeleverd op allerlei verschillende formats.
Robin: Je bedoelt van burgers die iets gefilmd hebben? Of Sociale Media?
Koos: Ja, die hebben iets gefilmd. Zo is het. En dat wil je eigenlijk ook op een goede manier kunnen vastleggen en op een goede manier kunnen gebruiken uiteindelijk in de opsporing.
Dus er liggen nog... Ik noemde net al de meldkamer is een domein waar we ook nog heel druk bezig zijn om echt een moderne meldkamer te maken. Daar waar de meldkamer nu nog werkt op basis van, je zou kunnen zeggen van de telefoon en we gaan reageren ik noem het net al, zal straks de meldkamer, ja, een informatie hub zijn waarbij al die informatiebronnen bij elkaar komen en je eigenlijk op basis van die informatie ook gewoon aanstuurt in het veld zou je kunnen zeggen. Dat wordt een hele andere omgeving.
Robin: En het wordt ook steeds meer.
Koos: Het wordt alleen maar meer.
Robin: Dat gaat hartstikke hard. Was het moeilijk om dit te organiseren om dit te regelen?
Koos: Ik denk dat de vorming van Nationale Politie ons echt heeft geholpen, want dat betekent dat je toch veel meer een eenheid van bestuur en beleid hebt.
Robin: Dat is gewoon een momentum?
Koos: Dat heeft ons echt ontzettend geholpen. En wat je eigenlijk nu ziet is dat doordat we ook steeds meer onze basis op orde hebben weten te krijgen. Ons fundament op orde. Ja dan ontstaan er steeds nieuwe mogelijkheden. Het zijn ook dingen die je eigenlijk soms niet helemaal voorziet, maar die eigenlijk doordat je de nieuwe mogelijkheden creëert ook weer nieuwe deurtjes opengooien zou je kunnen zeggen. Nou dat is denk ik heel mooi.
Robin: Het klinkt heel lekker, ICT als dienstwapen of de telefoon als dienstwapen. Maar zie je dat ook echt zo?
Koos: Feitelijk is dat de situatie. Laat ik je daar een voorbeeld op geven. We hebben die mobiele telefoon, een aantal jaar geleden hebben we die uitgerold. We hebben een aantal jaar geleden hebben dat weten mensen misschien wel, hebben we een behoorlijke cyberaanval gehad. Dat weten sommige mensen misschien nog wel. We hebben toen voor een korte periode onze internettoegang gesloten preventief om te voorkomen dat we risico liepen en dat leidde er meteen toe dat die collega's die op straat waren niet konden werken met die mobiele telefoon. Op een aantal punten en toen moesten ze het ouderwetse bonnen boekje weer van stal halen. Dan zie je hoe snel zoiets ingeregeld raakt in de organisatie. Want we hadden eigenlijk nog maar net geïntroduceerd, een half jaar.
Robin: Dus ze konden niet meer met pen en papier overweg?
Koos: En ze konden eigenlijk al niet meer zonder. Het was echt, zo hard gaat dat. Je ziet dat het… Ja dat wordt gewoon een onderdeel van het primaire proces dan zou je kunnen zeggen.
Robin: De politie kampt al tijden met een personeelstekort. De vakbonden mopperen daarover kan ICT daar iets doen? Dat je met wat hightech professionals misschien een hoop werk kan doen, waar je vroeger honderden mensen voor nodig?

Koos: Ja, kijk ik bedoel… Laat ik me niet in die discussie helemaal roeren. Kijk ik denk dat je voldoende voorbeelden hebt waarbij je ziet dat door slimme IT, slim toepassen van bijvoorbeeld Big Data-achtige zaken dat je een heleboel taken anders kunt gaan organiseren. Ook met een ander type professionals kunt gaan organiseren. Dat geldt dus voor ons ook. Om nou te zeggen daarmee zou je zoveel duizenden personeelsleden kunnen besparen dat is niet aan mij om daar iets over te zeggen. Maar ik denk wel dat IT op een aantal punten, dat hebben we overigens ook al aangetoond efficiency kan bewerkstelligen.
We hebben die uitrol van die mobiele telefoon hebben we ook destijds becijferd dat levert gewoon echt heel veel extra productiviteit op.
Robin: Bijvoorbeeld die whatsappers achter het stuur. Kan ICT of slimme camera's slimme systemen daar mensen betrappen?

Koos: Ja dat is een innovatie die we ook heel recent ook hebben aangekondigd. Daar hebben we zelf overigens wel aardig, want dat hebben we echt in onze eigen IT-organisatie ook ontwikkeld, en we kunnen dus op basis van het beeld van iemand die achter het stuur zit kunnen we met slimme algoritmes kunnen we zien of die aan het appen is of niet. En kunnen we dus ook beboeten. Nou dat zijn we nu nog in pilot fase, hebben we dat nu nog staan. Maar dat is ook echt mogelijk.
Robin: Dat zijn camera's die dan op de snelweg hangen?
Koos: Dat is een camera die op een viaduct. Die zet je op een viaduct die kijkt op de voorruit en er zitten gewoon een slimme algoritmes in waarbij we op basis daarvan kunnen vaststellen of iemand al dan niet zit te appen tijdens het rijden. En dat is dan duidelijk.
Robin: En ik ga nu gewoon een lijstje opnoemen van allerlei dingen die mij te binnen schieten. Agent die op straat loopt, een bodycam, gezichtsherkenning en als hij ie een gezicht scant op straat van iemand die nog een boete heeft openstaan: ’ping.’ Hij krijgt een signaal in z'n oortje: "Hou die meneer eens eventjes aan of die mevrouw."
Koos: Wat jij noemt dat zijn eigenlijk ook zijn innovaties die ook wij stap voor stap natuurlijk aan het zetten zijn. We zijn op een aantal plekken in het land aan het experimenteren met bodycams.
Dus dat gebeurt ook bij ons. Het is al aardig wat je ziet, er zijn natuurlijk over de hele wereld politiekorpsen met allerlei innovaties bezig. Dus wat wij ook heel nadrukkelijk doen is gewoon kijken wat is er op dit moment beschikbaar in de wereld en welke innovaties kunnen wat mee en waar kunnen we wat van leren?
En die willen we ook gebruiken. Het is wel grappig. As we speak, vandaag en morgen is er een internationaal gezelschap hier in Den Haag met hoge politieofficieren om met name rondom big data vraagstukken te kijken van wat kunnen van elkaar leren en waar kunnen we elkaar helpen.
Robin: En dan heb je het ook over de camera's met gezichtsherkenning?
Koos: Bijvoorbeeld.
Robin: Want je hebt het over nu. We leven nu in de maand januari. Mensen die luisteren dit misschien in maart of in april, dus dan kunnen we eens kijken hoe snel er daadwerkelijk wordt doorgevoerd. Als mensen dit luisteren of het dan al zo ver is, maar daar wordt dus daadwerkelijk serieus naar gekeken?

Koos: Je ziet gewoon dat dit hele domein ongelooflijk hard in ontwikkeling is. En nogmaals ik noem het net ook al, regelgeving is natuurlijk echt wel een heel belangrijk onderdeel, ethiek ook he dus we kunnen niet zomaar ongebreideld al dit soort dingen over het hele land storten, want dan gaan we echt dingen doen die wij als burgers ook niet. Maar de techniek biedt ons vele mogelijkheden en juist in dat politievak zijn er ook zo ongelooflijk veel toepassingsmogelijkheden. Daar wil je natuurlijk wel gebruik van maken.
Robin: Maar dan zit jij als nerd eigenlijk een beetje, mag ik dat zeggen of vind je dat een beetje?
Koos: Je mag mij best nerd noemen hoor.
Robin: Dan zit je als een nerd ineens in de voorhoede van het boeven vangen, toch?
Koos: Dat is ook exact wat ik ook aangaf. Ik denk dat IT’ers die werken voor de politie. Dat is ook uiteindelijk waar je het voor doet. Je gaat niet voor niks werken voor een organisatie als de politie. Dat is één, omdat je het vak heel interessant vindt en twee, omdat het ook ergens over gaat en dit is ook denk ik de toegevoegde waarde daarvan.

Robin: Een ander voorbeeld, een aantal van jouw collega's is ook meegegaan om naar Oekraïne om daar onderzoek te doen naar de MH17 ramp?
Koos: Zeker.
Robin: Dat is toch scherven verzamelen…
Koos: Het afgelopen jaar zijn diverse onderzoeksteams zijn er geweest en die moeten gewoon gefaciliteerd worden en ook gaan er dan IT’ers mee om dat te ondersteunen.
Robin: Maar wat doen zij dan daar?
Koos: Nou ja, zorgen dat daar gewoon op een goede manier gegevens kunnen worden vastgelegd en dat het op een veilige manier ook gebeurt. En daar waar mogelijk helpen bij het doen van analyses en dat soort zaken.
Ook daar ondersteunen wij. Dus je ziet ook dat wij gewoon in al dat soort operaties. daar geven wij ook echt ondersteuning als IT-organisatie om daar waar het echt in opsporing zit en in handhaving dat zijn allemaal plekken waar wij natuurlijk ook, waar we helpen. En we proberen dat steeds dichter meer samen met de collega's te doen, omdat je daar ook…

Je kunt wel als organisatie… We hebben 65.000 collega's, dus het is nogal wat. Dan kun je een standaardproduct voor leveren en dan kan, laten we zeggen, in kantoortijden kan iedereen daar prima mee uit de voeten. Maar het zijn juist die bijzondere dingen, daar maak je het verschil en daar zal je ook je IT-voorzieningen op moeten ook beschikbaar voor moeten maken. Soms is dat gewoon echt maatwerk, want je kunt niet altijd met een hele standaard toepassing ergens in een gebied waar je misschien hele slechte dekking hebt of iets dergelijks of ja dan moet je ook zorgen dat het werk goed gedaan kan worden.

Robin: Waar gaat de uitrol van 5G straks weer nog nieuwe mogelijkheden bieden?
Koos: Zeker.
Robin: Kijk je daar naar uit… Zit je dan handenwrijvend achter je…
Koos: Dat biedt nieuwe mogelijkheden. Dat betekent ook dat je moet kijken van hoe kun je je bestaande voorzieningen natuurlijk goed blijvend te laten functioneren.
Dat zijn ook…Juist dat soort dingen... We zijn ook heel nadrukkelijk nu aan het kijken naar de nieuwe technologieën. Denk bijvoorbeeld aan kwantum computing, dat komt ook de komende jaren op ons af. Het zal de komende jaren nog wel niet zijn, maar dat gaat een keer komen.
Robin: Oh ja kwantumcomputers.
Koos: Wat gaat dat betekenen voor de veiligheid van de systemen?
Robin: Die kunnen berichten goed versleutelen toch?
Koos: Ja maar die kunnen ook heel makkelijk berichten kraken, dus de sleutel weten te kraken. Dus de vraag is even, wat gaat betekenen? We hebben natuurlijk aan de ene kant wil je natuurlijk zo transparant mogelijk zijn, maar je hebt ook al informatie die je echt wel veilig wilt houden.
Dus dat zijn ook wel echt vraagstukken waar we de komende jaren ons op moeten voorbereiden. Wat gaat dat betekenen? Het biedt heel veel mogelijkheden.
Robin: Daar zijn ze in Delft ook wel goed in. Heb je dan ook contact met de Universiteit in Delft?
Koos: Wij werken met een aantal universiteiten heel nadrukkelijk samen, dus ook het gebied van innovatie. We hebben een aantal in het land, dat noemen we een aantal ‘innovatielabs,’ waar we ook samen met bedrijven en met universiteiten ook innovaties uitproberen.
Er zitten wat dat betreft is het mooie van zo'n organisaties als de politie. Er werkt 65.000 man. En er zitten ook ik zou bijna willen zeggen 65.000 entrepreneurs die allemaal briljante ideeën hebben en allemaal ideeën hebben hoe zij hun dagelijkse werk kunnen verbeteren en dat gaat vaak met behulp van IT, merk ik.
Robin: Dus je bent constant aan de agent van de toekomst aan het sleutelen. Heb jij een beetje een idee hoe dat binnen tien twintig of de komende tien twintig jaar gaat veranderen. Wat die kunstmatige intelligentie is volop in ontwikkeling, machine learning, de kwantumcomputer.

Koos: Tien twintig jaar vooruitkijken. Dat is eigenlijk irrealistisch in ons vak. Als je twee drie jaar vooruit kan kijken dan ben je al een heel meisje of jongen zullen we maar zeggen. Dus dat is al heel knap. Dus zo heel ver vooruitkijken, dat is best ingewikkeld.
Kijk ik denk dat die informatiepositie die je hebt als politieorganisatie, die wordt alleen maar belangrijker. Dat betekent dat je informatie vanuit je eigen systemen, maar ook vanuit systemen en vanuit wat je van burgers krijgt wat je van je collega organisaties krijgt. Dat combineren in een in een beeld en daarmee steeds productiever zijn. Waar we net aan het begin van het gesprek opkwamen. Zorg dat je proactief kunt zijn als organisatie.
Toch de inzet van steeds meer sensoren, dus camera's. Je noemde het al biometrie en dat soort dingen. Dat gaat allemaal ons vak veranderen. Het komt ook steeds dichter op dat politiewerk in de dagelijkse gang van zaken. Bodycams, nou je noemt het net al misschien wel met een bril, ik weet niet of we daar onze agent ooit mee gaan uitrusten. Maar je kunt je voorstellen dat je…
Robin: Waarom ook niet?
Koos: Om gewoon een goed operationeel beeld te hebben, je loopt ergens op straat en je wilt weten aan de hand is.
Robin: Gezichtsherkenning.
Koos: Kijk nogmaals voorzichtig, want we hebben de privacywetgeving dus ik ga hier niet land breken om het maar ongebreideld te doen.
Robin: Het moet allemaal nog door de Kamer.
Koos: Precies, dus dat zijn allemaal dingen waar we goed rekening mee moeten houden. Maar dat is wel… En laten we heel simpel zijn we hebben natuurlijk te maken met criminelen en die hebben geen AVG en die hebben geen regelgeving. Wij hebben dat wel en dat is ook terecht. Dat hoort ook bij onze taak, dat zouden we niet anders willen. Maar dat betekent dat je wel creatief en innovatief moet zijn om dat wat kan, ook op een goede manieren in te zetten en slim in te zetten.
Robin: Is de menselijke maat voor jou een belangrijk ding? Ik wil je daar een voorbeeld bij… Een heel klein, een heel suf voorbeeld van mijzelf. Ik reed een keer een kelder parkeergarage uit en toen zette ik mijn auto heel even aan de kant, Op een parkeerplaats en ik zette mijn knipperlichten aan. Ik pakte uit met dashboardkastje mijn koptelefoon, zodat ik onderweg kon gaan bellen. Dat leek me veilig, omdat even zo stilstand te doen. Toen reed er een scan auto voorbij en toen dacht ik het zal toch zeker niet dat nu mijn kenteken gescand wordt en dat ik nu een bekeuring krijg, omdat ik hier geparkeerd stond terwijl ik eigenlijk gewoon… En inderdaad ik kreeg dus een bekeuring een paar dagen later.
Vroeger klopte er waarschijnlijk iemand op mijn raampje en dan kon ik zeggen ja maar ik ben even mijn ding aan het doen, er is toch niks aan de hand. En dan was ik er waarschijnlijk mee wegkomen en nu was er geen beginnen meer aan. Toen dacht ik van he? Is dat iets belangrijks?
Koos: Ja tuurlijk is dat heel belangrijk. Ik denk dat wij als Nederlandse politie dat de kracht van de Nederlandse politie… Eén van de sterke punten van de Nederlandse politie, is dat wij ook heel erg aanwezig zijn in de wijken over het algemeen. Niet overal, maar over het algemeen aanwezig zijn in de wijken.
Robin: Gewoon echt aanspreekbaar, echt menselijk contact.
Koos: Precies daarmee ben je als politie ook aanspreekbaar. Ik denk dat dat gewoon echt een verworvenheid is. Ik denk dat we allemaal weleens de beelden uit Amerika zien, dat is echt een andere politie die je daar ziet.
Zonder voor m'n beurt te spreken, maar ik kan me niet voorstellen dat wij als Nederlandse politie zo zouden willen zijn. Dus we zijn er ook echt voor de maatschappij en dat betekent dat je ook een onderdeel bent van de maatschappij.
Robin: En wat is nou een digitale wijkagent dan?
Koos: Ja dat is mooi he. Wat je daar in feite mee probeert te bereiken is dat je toch ook op alle momenten bereikbaar bent voor de mensen die in een wijk zitten en dat hoeft niet altijd fysiek te zijn.
Robin: Dat kan gewoon een paal zijn op straat waar…?
Koos: Dat kan via social media zijn of dat kan… Dat is eigenlijk wat we ermee bedoelen. Dat je daarmee altijd wel bereikbaar bent en mensen ook gewoon informatie met je kunnen delen en vice versa.
Robin: Er rijden ergens op de wereld al robots rond met een schermpje op hun buik waarop je bijvoorbeeld aangifte kan doen. Dat soort dingen, is dat iets?
Koos: Ik heb dat nog niet gezien, maar dat zou zomaar kunnen.
Robin: Lijkt dat je wat?
Koos: Ik weet niet, ik denk dat mensen het toch het wel heel prettig vinden en dat vind ik ook terecht. Stel dat jou iets is overkomen dan wil je ook je verhaal kwijt. Er zijn vast wel aangiften waarvan je denkt, ik doe het achter mijn computer en klaar.

Maar er zijn voldoende zaken waarbij je gewoon echt je verhaal kwijt wilt. En dan is denk ik ook menselijk contact is gewoon cruciaal. En dan zijn we er ook.
Robin: Dit programma heet ‘de Code naar Succes.’ Wat is jouw code naar succes? Wat is voor jou betreft de succesformule achter het productiehuis of de manier waarop jullie met ICT omgaan?
Koos: Ik denk dat voor ons de belangrijkste succesformule is dat je echt gebruik maakt van de kennis en kwaliteit die je in je eigen organisatie hebt en die gewoon maximaal benutten. Ga het niet allemaal als management lopen bedenken. Schep de randvoorwaarden en bouw op de kennis en de creativiteit van je eigen medewerkers, dan moet je eens zien wat er allemaal uitkomt. Dat is fantastisch.
Robin: Hele toffe dingen. Dankjewel Koos Veefkind. Chief information officer bij de Nationale Politie. Luister ook de andere afleveringen van ‘de Code naar Succes’ terug over de lessen die we kunnen leren van ICT-projecten van de overheid.