IT en IT-design

Leren over IT en IT-design

IT- en IT-design (IT-architectuur) heeft betrekking op de technische kant van informatievoorziening en informatietechnologie. Voor veel ambtenaren ingewikkeld, lastig om er iets van te vinden. Toch is het belangrijk om er wel over te kunnen meepraten. Hoe ziet je IT-landschap er uit? Wat is de samenhang tussen de systemen? Hoe kan je je IT-landschap vernieuwen? Leer er over op deze themapagina.

Een goed startpunt om te begrijpen wat het belang van IT-architectuur is, is dit document met de titel ‘De eenvoudige basis van IT-architectuur’. Ook het korte filmpje ‘Why Enterprise Architecture?’ geeft duidelijk aan waarom architectuur belangrijk is, net als de animaties van RADIO: de kunst van de juiste keuzes maken, de kunst van overzicht creëren, de kunst van samenwerken en de kunst van bestaande raamwerken inzetten.

In de Enterprise Architectuur Rijksdienst wordt uitgelegd dat er drie soorten architectuur bestaan, bedrijfsarchitectuur, informatiearchitectuur en technische architectuur. In het NORA negenvlaksmodel, soms aangevuld met Beheer en privacy, komen zij samen.

Met de Routekaart enterprise-architect kun je zien hoe je het beste je ontwikkeltraject kunt uitstippelen.

Speciaal voor niet-architecten is het NORA vijflaagsmodel ontwikkeld. De grondslagenlaag bevat alle wet- en regelgeving die van toepassing zijn. De organisatorische laag bevat de producten, diensten, processen en organisaties van de overheid. De informatielaag heeft betrekking op het delen van taal en begrippen. Tot de applicatielaag behoren registers en softwarematige functies. De netwerklaag bevat netwerken, middleware, knooppunten en infrastructuur die nodig zijn om systemen te hosten en gegevens tussen die systemen uit te wisselen. Als je binnen jouw organisatie architectuurafspraken wilt maken, kan je dat per laag doen. Bijvoorbeeld: automatisering van routine. Of je kiest voor principes per thema, bijvoorbeeld: beveiliging dicht bij de bron.

Wat altijd een goed idee is, is een dwarskijkersadvies aanvragen bij I-Interim Rijk of contact opnemen met RADIO voor een cursus op maat over IT- of it-design voor jouw organisatie of team.

Als je je er even in verdiept, wordt het steeds interessanter. Een voorbeeld van de toepassing van het vijflagenmodel vormen de informatiestandaarden die worden gebruikt voor de gegevensuitwisseling in de zorg.

Meestal is er al een bestaand it-landschap en is een veranderproces nodig. In dit filmpje wordt dat helder uitgelegd. Er is een ‘doelarchitectuur’ nodig die de toekomstig gewenste situatie beschrijft (de ‘SOLL’), de huidige architectuur (de ‘IST’ of de ‘as-is’) moet helder zijn, zodat de voorgestelde oplossing kan worden uitgewerkt in een ‘solution-architectuur’.

Vanuit de directie CIO Rijk van BZK is een mooie handreiking verantwoord vernieuwen opgesteld. Deze gaat in op drie thema’s: WAT te vernieuwen/ontwikkelen (LifeCycle Management), HOE te vernieuwen/ontwikkelen (waterval versus agile) en op de fase van implementatie. In de toolkits van RADIO over LifeCycle management en agile werken worden deze thema’s uitgelegd. Een voorbeeld van wat nodig is om LCM in te voeren vind je in dit document over LCM bij DUO. Het Whitepaper ICTU Kwaliteitsaanpak softwareontwikkeling biedt inzicht in de hoe-vraag, net als dit filmpje

Bijzonder leerzaam zijn de uitgebrachte toetsen van het Adviescollege ICT-toetsing (voorheen: BIT). Zij bieden voor de niet-it’er een blik in de zienswijze en het taalgebruik van de it’er. Lees eens een paar toetsen van jouw departement. Of de aanbevelingen van het adviescollege ‘vernieuw evolutionair’ en ‘meten is weten’.

Wat altijd een goed idee is, is een dwarskijkersadvies aanvragen bij I-Interim Rijk of contact opnemen met RADIO voor een cursus op maat over IT of IT-design voor jouw organisatie of team.