Een aandachtspunt bij het ontwikkelen van technologie is dat je, bij het gebruiken van content, moet nagaan of er geen auteursrecht op rust. In algemene zin gaat intellectueel eigendom om het beschermen van intellectuele prestaties. Dat kan dus auteursrecht zijn, als een auteur wat creëert. Het kan een uitvinding zijn, dan hebben we het over octrooirecht. En het kan ook bijvoorbeeld modellenrecht zijn.
(Intro met abstracte beelden met daaronder een korte begintune.)
(In beeld verschijnt de tekst:
microlearnings
Juridische kwesties)
(De heer Arno Lodder staat voor de camera in een verder lege kantoorruimte en begint een monoloog.)
(In beeld verschijnt de tekst:
Arno Lodder
hoogleraar Internetrecht, Vrije Universiteit Amsterdam)
ARNO LODDER: Bij het nadenken over recht en technologie zijn voor mij drie aandachtspunten heel belangrijk.
(In beeld verschijnen achtereenvolgens de woorden:
Technologie: de mogelijkheden
Recht: de toelaatbaarheid
Ethiek: de wenselijkheid)
Het eerste is de technologie, wat ik wel aanduid met: de mogelijkheden. Het tweede is het recht, wat wel aangeduid kan worden met: de toelaatbaarheid. En het derde is de ethiek, at staat voor: de wenselijkheid. En bij alles wat je doet met technologie en ontwikkeling moet je die drie proberen in balans met elkaar te krijgen. Een van de dingen die je bijvoorbeeld niet moet doen, is: Omdat het mogelijk is, dus omdat het technisch kan, het ook maar doen. Je moet altijd in je achterhoofd houden:
Kan het wel op grond van het recht? Is het wel op deze manier uit te voeren? Is het wel op deze manier in te voeren? Dat geldt ook voor de ethiek. En zeker in de huidige samenleving, waar veel met algoritmes gebeurt, is het niet altijd zo dat de beperking van het recht allesbepalend is. Het kan ook zijn dat je een stap verder gaat en ook buiten de kaders van het recht nadenkt of je een bepaalde toepassing wel acceptabel vindt. Ik heb daar een mooi voorbeeld van. Er was iemand die bij een bank werkte. Die zei dat als ze moesten beslissen of een bedrijf failliet zou gaan, dat kunnen banken soms
omdat ze dan schuldeiser zijn, ze keken wie van de werknemers een hypotheek hadden bij hun bank.
Waarom deden ze dat? Omdat ze dan konden bepalen of het voor hen een risico was het bedrijf failliet te laten gaan, want als er veel mensen een hypotheek hadden bij dat bedrijf, zou dat voor hun bank slecht zijn. Dus een data-analist vertelde mij dat tijdens een cursus. En nadat ik een aantal lezingen had gegeven over recht en ethiek, kwam ze terug op het voorbeeld. Juridisch gezien is er waarschijnlijk niks tegen in te brengen, maar ethisch gezien: Je neemt dan de beslissing over een onderwerp, 'moet een bedrijf failliet gaan?' en doet dat eigenlijk op gronden die daar niks mee te maken hebben. Dan raak je aan de ethiek en dat is ook belangrijk om mee te nemen bij die ontwikkeling van bijvoorbeeld technologie.
(Outro met abstracte beelden en korte eindtune.)
(In beeld verschijnt de tekst:
microlearnings
Juridische kwesties)
(Het laatste beeld bevat het logo van de Rijksoverheid met daaronder de tekst:
Deze microlearning is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Leer- en Ontwikkelcampus (LOC) van UBR, de directie CIO Rijk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BKZ) en de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO))