Weet jij hoe groen je IT-apparatuur is?

(Intro met abstracte beelden met daaronder een korte begintune.)

(In beeld verschijnt de tekst: 
microlearnings
Duurzaamheid)

(Mevrouw Anda Counotte staat voor de camera in een verder lege kantoorruimte en begint een monoloog. Gedurende deze monoloog komt er af een toe een ondersteunende afbeelding in beeld.)

(In beeld verschijnt de tekst:
Anda Counotte
onderzoeker Green IT, Open Universiteit)

ANDA COUNOTTE: Weet je eigenlijk hoe groen je IT-apparatuur is? We gaan eerst eens kijken naar de impact van de mens op het milieu. En in dit schema zie je een pijl naar beneden. Die geeft de ernst aan
en dan staat de impact daarnaast.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Impact mens op milieu – met een schematische weergave van drie soorten impact.)

Je kunt hebben: verontreiniging, uitputting en aantasting. Dat betekent dat aantasting het ergst is.
Verontreiniging betekent dat je iets toevoegt wat er niet hoort, zoals afval, chemicaliën en straling.
En bij IT moet je dan bijvoorbeeld denken aan e-waste. Uitputting betekent dat je meer wegneemt
dan dat er weer bijgroeit. Dat kan niet hernieuwbaar zijn, want dan kan het niet meer bijgroeien,
bijvoorbeeld schaarse metalen, maar in sommige gevallen kan het wel hernieuwbaar zijn, zoals hout, als je dat niet al te hard oogst. En dan is een voorbeeld bij IT papier. En aantasting is dus de ernstigste impact op het milieu. Dan ga je onherstelbaar veranderen, zoals de klimaatverandering, waar we nu mee te maken hebben, of het onbewoonbaar worden van een gebied, zoals bij de kerncentrale, het kernongeluk van Fukushima. Dan heb je dus een voorbeeld van aantasting. En bij IT is het dus de CO2-uitstoot en eventueel dus de kernramp en de ontbossing.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Waarom probleem: thema's van milieubeleid – met een lijst van verschillende thema's.)

En op een gegeven moment hebben ze dat in het milieubeleid met thema's op een rijtje gezet. Die thema's begonnen allemaal met 'ver-'. En ook die staan in een schema. En het schema is zo opgezet: naarmate het roder is, is het meer van toepassing bij IT, en naarmate het minder van toepassing is,
wordt de kleur dus oranje en daarna zwart. Dus de belangrijkste is: verandering van klimaat. Dus dat is CO2. En dan ook bijvoorbeeld verwijdering, dan moet je denken aan afval, verspreiding van stoffen,
verspilling, het opraken van voorraden, verstoring, warmte en stank, en verdroging, doordat je bijvoorbeeld koelwater gebruikt. En de onderste twee op het schema, daar heeft IT geen invloed op,
maar het is handig voor de volledigheid om die ook even gezien te hebben. Hoe kun je nou die milieuproblemen oplossen? Door te proberen om zo veel mogelijk alle kringlopen te sluiten.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Hoe kan het worden opgelost? – met kernwoorden en een opsomming van instrumenten.)

Daar zijn twee manieren voor. De ene manier is het gedrag en de andere manier is technologie. De overheden proberen daarop te sturen met de verschillende mechanismen die ze daarvoor hebben.
En die mechanismen heten instrumenten. Dan kun je denken aan het juridisch, het financieel en het communicatieve instrument. Het juridisch, dan kun je zeggen: Dat is de zweep erover. Dat zijn wetten en regels. Een voorbeeld voor IT zijn de Klimaatwet en de Europese Unie-wetten op het gebied van design en afval en gevaarlijke stoffen. Financieel kun je denken: Dan hou je 'm een peen voor. Dan kun je denken aan subsidies, maar ook aan heffingen. En op IT-gebied kun je dan denken aan emissierechten om CO2 te mogen uitstoten. En communicatief, dat kun je karakteriseren als de preek, 
maar dan kun je ook denken aan afspraken, gedragsregels en keurmerken. Afspraken op het gebied van IT zijn de Meerjarenafspraken energie-efficiëntie, de Code of Conduct for Data Centres en een keurmerk bijvoorbeeld is Energy Star.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Hoe kan het worden opgelost; uitgangspunten van milieubeleid – chronologische opsomming van begrippen die daar een rol bij spelen.)

Dan zijn er een heel aantal begrippen uit het milieubeleid van hoe ze het kunnen oplossen. In de jaren 80 waren de begrippen modern: het stand-stillbeginsel, bestrijding aan de bron, best uitvoerbare technieken, de vervuiler betaalt en omkeren van de bewijslast, dus je moet eerst een  milieueffectrapportage maken voordat je iets begint. In de jaren 90 kwam daarbij: Het integraal ketenbeheer, dus kijken naar de levenscyclus van een product. Dat was toen nog van wieg tot graf,
maar tegenwoordig, met de kringloop, is dat van cradle to cradle, van wieg tot wieg. Energie-extensivering, dus minder energie gebruiken. Dematerialisatie, minder materiaal gebruiken.
Kwaliteitsbevordering, zodat je het kunt repareren. En al die begrippen hoor je nog steeds terug, dus vandaar dat ik die nu de revue laat passeren. En in de jaren 2000 kwam daar het begrip circulaire economie bij. Dan wil je dus in feite proberen om alle kringlopen te sluiten. En vanaf 2015 hebben de Verenigde Naties, de 17 Sustainable Development Goals opgesteld.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Sustainable development goals – met een definitie van die term.)

En als je er wat dieper naar kijkt, speelt eigenlijk bij ieder doel van die 17 IT wel een rol. Dat is allemaal gebaseerd op het Brundtland-rapport van duurzame ontwikkeling. En ik zal even de zin daaruit voorlezen: Sustainable development is the development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Dus dat betekent dat we kijken naar People, Planet en Profit, de drie P's. En de laatste jaren is Profit, winst, vervangen door het begrip Prosperity, wat ook met een P begint, maar wat welvaart, welzijn betekent.

(In beeld verschijnt een afbeelding met de titel Rol IT bij milieuproblemen – met enkele steekwoorden uit het verdere betoog.)

Als we dan kijken 'wat is dan de rol van IT bij milieuproblemen?', dan moeten we dus kijken naar de levenscyclus en we kunnen kijken naar IT als tool.

(Outro met abstracte beelden en korte eindtune.)

(In beeld verschijnt de tekst:
microlearnings
Duurzaamheid)

(Het laatste beeld bevat het logo van de Rijksoverheid met daaronder de tekst:
Deze microlearning is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Leer- en Ontwikkelcampus (LOC) van UBR, de directie CIO Rijk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BKZ) en de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO))