Rechtsstaat en privacy

RADAR 3_RECHTSSTAAT PRIVACY

(Intro met abstracte beelden met daaronder een korte begintune.)

(In beeld verschijnt de tekst: 
microlearnings
Privacy)

(De heer Tijmen Wisman staat voor de camera voor een tafel in een verder lege kantoorruimte en begint een monoloog.)

(In beeld verschijnt de tekst:
Tijmen Wisman
universitair docent, Vrije Universiteit Amsterdam)

TIJMEN WISMAN: De rechtsstaat, oftewel in het Engels, 'the rule of law'. Wat is dat nou en waarom doet het ertoe? Als je dat aan een groep juristen vraagt, krijg je misschien wel zoveel antwoorden als er mensen zijn in die groep, maar er is wel een soort kernachtig idee. En dat kernachtige idee is dat in een rechtsstaat een overheid zich houdt aan kenbare en heldere regels die vooraf zijn vastgesteld door democratisch gelegitimeerde organen. Dat heb ik niet zelf zo bedacht, maar dat staat in een rapport  over de grondwet van de overheid in 2010. Dus moet het wel waar zijn. 

(In beeld verschijnt een afbeelding van de trias politica.)

In de rechtsstaat geldt er een trias politica. Er is een wetgever, die maakt de wetten, dat zijn die democratisch gelegitimeerde organen, dan is er een uitvoerder, die voert de wetten uit, en dan is er een rechterlijke macht en die houdt de controle op die wetgever en die uitvoerder. Die trias politica, dat is een idee, een concept. Als je naar Nederland kijkt, dan is die trias politica er niet zo heel zuiver. Maar we hebben wel een systeem van checks en balances waarmee we proberen de macht van de
overheid in relatie tot de burger te reguleren. Een van de belangrijke dingen is dus dat er grenzen worden gesteld aan de macht. 

(In beeld verschijnt een afbeelding van David Hume met de tekstballon: The law ought to limit the power it provides.)

Dat is ook een uitspraak van de Schotse filosoof David Hume. Die zegt: 'The law ought to limit every power that it gives.' De reden waarom dat belangrijk is kunnen we goed zien in de toeslagenaffaire.
Alexander Brenninkmeijer, de voormalige ombudsman van Nederland, zei daar onder andere over dat in die toeslagenaffaire de wetgever wetten aannam die niet werden getoetst aan de rechtsstaat.

(In beeld verschijnt het citaat van Alexander Brenninkmeijer.)

De uitvoerder voerde die wetten klakkeloos uit, en de rechter was eigenlijk alleen maar bezig met het beleid te bevestigen. Dat is de reden dat er nu een heel grote groep slachtoffers is, die eigenlijk bij alle instanties die ervoor zouden moeten zorgen dat de burger wordt beschermd, bot hebben gevangen. Dit wordt ook nog iets belangrijker als je kijkt naar de context waarbinnen tegenwoordig wetgeving wordt gemaakt. Wetgeving introduceert tegenwoordig heel brede noties en binnen die brede noties
en doelstellingen wordt er voornamelijk binnen ICT en binnen besloten omgevingen, wordt er uitvoering gegeven aan die wetgeving. Op die manier komt er ook veel macht te liggen bij die uitvoerder. Dat maakt het des te belangrijker dat bij de uitvoerende macht - en dus ook bij jullie - 
kennis is over de rechtsstaat en wat je nou precies in acht moet nemen bij het uitvoeren van wetgeving. Want veel macht krijgen als uitvoerder betekent ook dat je als uitvoerder je bewust moet zijn over de rechtsstaat en het recht op privacy, wat in een ander filmpje kan worden bekeken.

(Outro met abstracte beelden en korte eindtune.)

(In beeld verschijnt de tekst:
microlearnings
Privacy)

(Het laatste beeld bevat het logo van de Rijksoverheid met daaronder de tekst:
Deze microlearning is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Leer- en Ontwikkelcampus (LOC) van UBR, de directie CIO Rijk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BKZ) en de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO))